Η Αριστερά των ΗΠΑ και οι εκλογές

Η περίοδος των προκριματικών εκλογών αφορά και την αριστερά στις ΗΠΑ και όχι μόνο τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας –το «δικτατορικό δυοπώλιο» όπως αποκαλεί τον ιστορικά κατεστημένο δικομματισμό ο, και πάλι υποψήφιος για το χρίσμα του Πράσινου Κόμματος, Ραλφ Νέιντερ. Το 2004 ο Νέιντερ νομίζοντας ότι το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα ήταν καλύτερο και μαζικότερο σχήμα από το Πράσινο Κόμμα δεν επεδίωξε να εκτεθεί στις προκριματικές διαδικασίες του και θα επιδιώξει ξανά να κερδίσει το χρίσμα και σε άλλα «τρίτα» ανεξάρτητα κόμματα ώστε να μπορέσει υπάρξει περίπτωση να κερδίσει το 5% των ψήφων που χρειάζεται σε πανεθνικό επίπεδο ώστε να τύχει της επίσημης αναγνώρισης από το πολιτικό σύστημα και τις συνεπαγόμενες ωφέλειες που προβλέπονται. Βέβαια, συνεχίζει να πετάει διάφορες «τρελές προτάσεις» που, όμως, είναι «λογικές» αν τις δει κανείς από τη σκοπιά του «τρίτου πόλου» και μόνο. Παραδείγματος χάριν, σε μια συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο MSNBC είπε ότι θα επικοινωνούσε με τον νυν δήμαρχο της Νέας Υόρκης, τον μεγιστάνα του οικονομικού Τύπου και της Wall Street για να τον παροτρύνει να κατέβει ως «ανεξάρτητος». Παράλληλα με τον Νέιντερ –που δεν χρειάζεται πλέον ιδιαίτερες συστάσεις- είναι τέσσερις υποψήφιοι που διεκδικούν το χρίσμα ως μέλη του Πράσινου Κόμματος. 

Αναλυτικότερα, η Κατ Σουίφτ είναι η νεότερη υποψήφια από όλα τα κόμματα. Στα 33 της χρόνια έχει αποκτήσει πολλές πολιτικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές εμπειρίες έχοντας ζήσει σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα (ΗΠΑ, Καναδάς, Καλιφόρνια, Τέξας κλπ) και έχοντας αναμιχθεί σε διάφορα κινήματα και ομάδες εναντίον του πολέμου, της κυριαρχίας των μεγάλων επιχειρήσεων, της καταστροφής του περιβάλλοντος, του αλκοολισμού, και υπέρ της ειρήνης, της απόδοσης δικαιωμάτων σε μετανάστες και πρόσφυγες, έχει καταξιωθεί στη γνώμη των μελών και στελεχών του κόμματος ως η γεμάτη πάθος για δικαιοσύνη ακτιβίστρια και γραμματέας της οργάνωσης στο Τέξας. Είναι σα να λέμε το «αντίστοιχο του Αλέξη Τσίπρα» στις ΗΠΑ.  Εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος σε δύο μη κερδοσκοπικές εταιρίες βιβλιοθηκών.  

Η αφροαμερικανίδα Σύνθια Μακ Κίνεϊ από την Ατλάντα έχοντας υπηρετήσει 6 θητείες ως βουλευτίνα στην Βουλή των Αντιπροσώπων παραιτήθηκε από μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος απογοητευμένη από την διαρκή αδυναμία του να χαράξει μια προοδευτική πολιτική ατζέντα και, κυρίως, για τη χλωμή του θέση και παρέμβαση στο θέμα της απόσυρσης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ και τον τερματισμό του πολέμου. Σε μια θεαματική παρέμβασή της λίγο πριν αποχωρήσει από το κόμμα είχε προτείνει την αντικατάσταση της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσυ Πελόσι από την αντιπολεμική ακτιβίστρια Σίντυ Σήχαν. Συμμετέχει στα κινήματα για την εκλογική ακεραιότητα και αξιοπρέπεια, τη δημοσιονομική λογοδοσία, την ειρήνη, τη δικαιοσύνη, την περιβαλλοντική δημοσιότητα, το δικαίωμα στην επιστροφή των επιβιωσάντων από τους τυφώνες Κατρίνα και Ρίτα, ενάντια στον πόλεμο ως εργαλείο δημόσιας πολιτικής, ενάντια στις καταχρήσεις των βάρβαρων αστυνομικών που σκοτώνουν και βασανίζουν εκείνους που υποτίθεται ότι προστατεύουν (για τη βαρβαρότητα της αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ βλ. http://www.youtube.com/watch?v=Ri2O2SPVBQM και http://www.youtube.com/watch?v=rq3jV1_GOTs ). 

Ο τρίτος υποψήφιος είναι ο Κεντ Φίλιπ Μέσπλεϊ. Γεννήθηκε το 1962 στην Παπούα Νέα Γουϊνέα από γονείς μέλη Λουθηρανικής ιεραποστολής. Μεγάλωσε σε τροπικά δάση με «πρωτόγονους» λαούς και διδάχθηκε από τον διάσημο εξελικτικό βιολόγο Τζέιρντ  Ντάιαμοντ που τότε ερευνούσε τις αποικίες των πουλιών της περιοχής ως ορνιθολόγος. Έτσι μυήθηκε στην περιβαλλοντολογία και την οικολογία. Σπούδασε Δυτική και Μη Δυτική Ιατρική και σήμερα πια εργάζεται ως «ελεγκτής ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην κομητεία Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια. Θεωρεί ότι μέσω της πολιτικής διαδικασίας και της κινηματικής πολιτικής μπορεί να αλλάξει ο κόσμος.

Από την Δυτική Βιρτζίνια και το τοπικό Ορεινό Κόμμα που συνδέεται οργανωτικά με το Πράσινο προέρχεται ο Τζέσι Τζόνσον. Στόχοι του: Καθαρός Αέρας, Καθαρά Νερά, Καθαρή Γη. Υπεύθυνες πρακτικές σε θέματα μεταλλείων και υλοτομίας. Οικονομική δικαιοσύνη και τερματισμός του πλουτισμού των μεγάλων επιχειρήσεων. Μικρά κοινοτικά σχολεία και περιορισμός της μετακίνησης με σχολικά λεωφορεία. Καθολική Υγειονομική Κάλυψη. Μεταρρύθμιση της χρηματοδότησης των εκλογικών δαπανών.  

Τέλος ο καθηγητής Τζέιρντ Μπολ από το Πανεπιστήμιο του Μέρυλαντ αποφάσισε να αποσυρθεί από την διεκδίκηση του χρίσματος και να υποστηρίξει την προσπάθεια της Σύνθια Μακ Κίνεϋ. 

Στο χώρο της τροτσκιστικής αριστεράς, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Εργατών (SWP) κατεβαίνει όπως πάντα στις εκλογές. Υποψήφιος Πρόεδρος είναι ο Ρότζερ Καλέρο  και αντιπρόεδρος η Άλυσον Κέννεντυ. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ κατεβαίνει με υποψήφιο Πρόεδρο τον Μπράιαν Μουρ και τον Στιουαρτ Αλεξάντερ.   

Ας πάμε τώρα στην αριστερά που δεν κατεβαίνει με ανεξάρτητα ψηφοδέλτια στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Το ανανεωμένο ΚΚ-ΗΠΑ έχει αποδεχτεί τους όρους του πολιτικού παιχνιδιού στο ομοσπονδιακό επίπεδο και είναι αναφανδόν υπέρ των Δημοκρατικών και υποστηρίζει τη λογική της προτεραιότητας της εκδίωξης των ακροδεξιών Ρεπουμπλικανών από το Λευκό Οίκο και την ηγεσία του Καπιτωλίου. Σύμφωνα με τον Εθνικό Γραμματές Σαμ Γουέμπ (βλ. συνέντευξη που εκπέμπεται στο ειδικό site www.youtube.com) καθώς η δημοκρατία είναι ταυτόχρονα προϋπόθεση και ουσία του σοσιαλισμού, οι τωρινές εκλογές είναι κρισιμότατο σταυροδρόμι όσον αφορά τη δημοκρατία. Γιατί «είναι ζήτημα δημοκρατίας να έχουμε υγεία για όλους». Γιατί «είναι ζήτημα δημοκρατίας η ειρήνη, το δικαίωμα να ζούμε σε μια κοινωνία προσανατολισμένη στην ειρήνη». Γιατί «είναι ζήτημα δημοκρατίας το δικαίωμα στην ισότητα, η εναντίωση στο ρατσισμό». Η άκρα δεξιά που κυβερνά τις ΗΠΑ την τελευταία τριακοντανταετία, αρχής γενομένης από την εκλογή του Ρόναλντ Ρέιγκαν, προχωρά «περικόπτοντας συνεχώς δημοκρατικά δικαιώματα, το δημοκρατικό δικαίωμα των εργαζομένων να οργανώνονται συνδικαλιστικά και τα υπόλοιπα δικαιώματα». «Υπάρχει η αίσθηση», τονίζει ο Γουέμπ, «ότι αν εκλεγεί Πρόεδρος και Κοινοβουλευτική και Γερουσιαστική Πλειοψηφία από το Δημοκρατικό Κόμμα θα διεξάγεται σε καλύτερο γήπεδο ο αγώνας για το βάθεμα και την επέκταση της δημοκρατίας. Το πρώτο θέμα που θα πρέπει να τεθεί, σε περίπτωση σαρωτικής νίκης του Δημοκρατικού Κόμματος, είναι η καθολική ιατρικο-φαρμακευτική και συνταξιοδοτική κάλυψη. Το κίνημα που αναπτύσσεται στη χώρα γύρω από αυτό το θέμα στη χώρα μπορεί να γίνει εγγυητής της καθολικής κάλυψης.» Σύμφωνα με τον Γουέμπ, το κύριο καθήκον των κομμουνιστών στις εκλογές είναι να ηττηθεί αυτή η άκρα δεξιά που κυβερνά «και με δεδομένη την πραγματικότητα αυτής της χώρας πρέπει να ψηφιστεί ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος.» Το ζήτημα της οικοδόμησης ενός βιώσιμου «τρίτου κόμματος» μετατίθεται για το μέλλον. «Προς το παρόν, λοιπόν, πρέπει να ηττηθεί η κυβερνώσα άκρα δεξιά, να εκλεγούν οι Δημοκρατικοί και στη μετεκλογική περίοδο να συνεχίσει να αγωνίζεται το ευρύτερο κίνημα, μέρος του οποίου είμαστε και εμείς, δηλαδή το κίνημα το εργατικό, το αφροαμερικανικό, το κίνημα των λατινοαμερικανών και των άλλων ‘έγχρωμων πολιτών’, της νεολαίας κ.α. Τόσα χρόνια είμαστε στην άμυνα και χάσαμε πολλές μάχες. Περιέκοψαν ασφαλιστικά δικαιώματα, θέσεις εργασίας, μείωσαν τα μέτρα «θετικής δράσης», μας ενέπλεξαν σε πολέμους. Με την εκλογή Δημοκρατικού Προέδρου και Κογκρέσου μπορούμε να περάσουμε στην επίθεση με καλύτερους όρους.» Το Παγκόσμιο Κόμμα Εργαζομένων (WWP) μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινώσει αν θα κατέβει στις εκλογές. Σε άρθρα και συνεντεύξεις στελεχών του τονίζεται ότι η διαφορά των φετινών εκλογών έγκειται στο ότι εκατομμύρια νέοι ψηφοφόροι και εργαζόμενοι επιθυμούν να εκδιωχθεί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα από την κυβέρνηση και το Κογκρέσο και παίρνουν μέρος στην εκλογική διαδικασία με πρωτόγνωρη μαζική συμμετοχή, γι’ αυτό και εφιστούν την προσοχή της αριστεράς να μην είναι κι αυτή άλλη μια χαμένη ευκαιρία για την ανάπτυξη ενός μαζικού επαναστατικού κινήματος.    

Τέλος, ούτε και το Κόμμα Σοσιαλιστικής Ισότητας που είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής της 4^ης Διεθνούς δείχνει διάθεση για εκλογικό κατέβασμα ενώ αντιθέτως τονίζει την ανάγκη «η εργατική τάξη να οικοδομήσει το δικό της πολιτικό κόμμα, με βάση ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα, και να επιδιώξει την ενότητα των εργαζομένων σε διεθνή βάση εναντίον του ιμπεριαλισμού και του πολέμου.»

  ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

http://tsakiris.snn.gr

http://tsakthan.blogspot.com

http://greekunions.wordpress.com

http://antiracistes.wordpress.com

http://homoecologicus.wordpress.com           

ΓΡΑΜΜΑ του Θανάση Τσακίρη ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ ΡΟΒΙΝΣΩΝΑ

Αγαπητέ μου,            

με την επιστολή μου αυτή, την οποία ελπίζω να έχεις ανοίξει και να τη διαβάζεις σε μια ηλικία κατάλληλη που στην περίπτωσή σου είναι να έχεις περάσει στην εφηβεία, θα ήθελα να σου κάνω γνωστές μερικές σκέψεις μου γύρω από ένα βιβλίο που πιθανόν σε πιο μικρή ηλικία να διάβασες, είτε σε μορφή κόμικς είτε στο πρωτότυπο κείμενο, και το οποίο νομίζω ότι πρέπει να σε αφορά καθ’ όσον ότι έχεις γεννηθεί την ημέρα που ο ήρωάς του ξαναγυρίζει στον «πολιτισμό» και που αφορά κι εμένα που σου γράφω καθ’ όσον ότι εγώ γεννήθηκα την ημέρα που ο ήρωας χάθηκε από τον «πολιτισμό». Θα έχει καταλάβει, βέβαια, ότι πρόκειται για τον ήρωα πολλών παιδιών από πολλές γενιές που έζησαν και δημιούργησαν σ’ αυτόν τον πλανήτη. Ναι αγόρι μου, είναι ο «Ροβινσώνας Κρούσος». Καλά το μάντεψες! Διάβασε λοιπόν το τι έχω να σου πω για το βιβλίο αυτό.[1] 

Τι και πώς; 

Πρώτ’ απ’ όλα θα πρέπει να σου πω λίγα πράγματα για το θέμα του Ροβινσώνα Κρούσου. Πρόκειται για ένα βιβλίο που έγραψε ο Άγγλος συγγραφέας Ντανιέλ Ντεφόου[2]πριν από 423 χρόνια και για το οποίο πληρώθηκε καλά από τα συγγραφικά δικαιώματα στο βαθμό που έγινε κάτι σαν «μπεστ σέλλερ» της εποχής του. Κι έγινε μεγάλη εκδοτική επιτυχία γιατί μέσα από τις γραμμές του βιβλίου μπορούμε να ιχνογραφήσουμε την εικόνα της κοινωνικής πραγματικότητας της εποχής εκείνης, να ιχνηλατήσουμε τα μονοπάτια των ιδεών που κυκλοφορούσαν την εποχή εκείνη και να κατανοήσουμε τις αντιλήψεις των «μέσων ανθρώπων» της εποχής εκείνης για πάρα πολλά πράγματα που συνέβαιναν γύρω τους. Βέβαια όλα αυτά με έναν έμμεσο τρόπο. Πρόκειται για μια μυθοπλαστική αφήγηση της οποίας η διαφορά από την ιστορική αφήγηση συνίσταται στο ότι το χαρακτηριστικό της στοιχείο είναι η ύπαρξη της πλοκής που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί. Το ζήτημα είναι ο τρόπος αναφορικότητας των δύο μορφών αφηγήσεων, δηλαδή οι δύο διαφορετικοί τρόποι για να αναφερθεί κανείς στον κόσμο της πράξης.[3] Η αφηγηματική πλοκή του μυθιστορήματος έχει αρχή, μέση και τέλος. Περιγράφει μιαν ακολουθία πράξεων και εμπειριών κάποιων χαρακτήρων που είτε τους έχει πλάσει με τη φαντασία του εξ ολοκλήρου ο συγγραφέας είτε έχουν σχέση με την πραγματικότητα την οποία όμως ο μυθιστορηματικός συγγραφέας βλέπει με άλλο μάτι σε σχέση με τον ιστορικό αφηγητή. Εκείνο που ενδιαφέρει το συγγραφέα πρωτίστως είναι να κινήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη με το να προσπαθεί να αναλύσει και να περιγράψει τη δυναμική σχέση ανάμεσα στους χαρακτήρες και την αλληλεπίδρασή τους. Οι χαρακτήρες δεν γεννιόνται και δεν ζουν μέσα σε χωρικό και ιστορικό κενό. Επάνω τους ασκούνται πιέσεις που προέρχονται από το κοινωνικό – ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τους θέτει ο συγγραφέας να κινούνται και αυτό σημαίνει ότι και ο συγγραφέας δεν είναι άμοιρος ευθυνών στο βαθμό που το έργο του εμπεριέχει και αντανακλά τις ιδέες και αντιλήψεις της δικής του εποχής. Αυτό σημαίνει ότι τόσο ο συγγραφέας του έργου όσο και εγώ που στο ερμηνεύω κατά κάποιο τρόπο είμαστε επηρεασμένοι από το «κλίμα» της εποχής μας. Αυτός γράφει σε μια εποχή κατά την οποία στη γενέτειρά του υπήρχε μια γενικότερη κοινωνική αναταραχή και αλλαγών που ευνοούσε τα ταξίδια φυγής από τη συγκεκριμένη πραγματικότητα κι εγώ γράφω επίσης σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών που επιφέρουν με τη σειρά του τρομερές κοινωνικές ανακατατάξεις που έχουν αφήσει πάνω στη σκέψη μου τα σημάδια της.              Κάπου στοχεύουμε και οι δύο. Ο συγγραφέας στοχεύει στο να ολοκληρώσει μέσω της πλοκής την ιστορία του και να σε αφήσει να βγάλεις τα συμπεράσματά σου. Εγώ στοχεύω στο να σε βοηθήσω να βγάλεις αυτά τα συμπεράσματα. Ο συγγραφέας αυξάνει σελίδα με τη σελίδα την αγωνία σου για να σε φτάσει σε ένα τέλος αποδεκτό από σένα. «Κοιτάζοντας προς τα πίσω, από την κατάληξη προς τα επεισόδια που οδήγησαν σ’ αυτήν, πρέπει να είμαστε ικανοί να πούμε πως αυτό το τέλος απαίτησε εκείνα τα επεισόδια και εκείνη την αλυσίδα δράσης» [4].  Συνεχίζεται…

---

[1]  Γεννήθηκες την 19η Δεκεμβρίου του 1996. Ο Ροβινσώνας Κρούσος έφυγε για πάντα από το νησί όπου είχε ναυαγήσει την 19η Δεκεμβρίου 1686. Εγώ γεννήθηκα την 30ή Σεπτεμβρίου 1960. Ο Ροβινσώνας Κρούσος πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του ως ναυαγός στο νησί την 30ή Σεπτεμβρίου 1659. Μη μου πεις λοιπόν ότι δεν είναι μια καταπληκτική σύμπτωση και ότι δεν είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να απευθύνει κάποιες έμμεσες συμβουλές ένας ”παλιός” σε έναν “νέο”. Όπου ο νέος Ροβινσώνας που παραλαμβάνει μια σκυτάλη από το παλιό Ροβινσώνα συμβολίζεται με την είσοδο του πρώτου στον «πολιτισμό» και την έξοδο του δεύτερου απ΄αυτόν. Τι σημαίνει όμως «πολιτισμός» ; Μη βιάζεσαι θα το δούμε κι αυτό παρακάτω

[2] Λίγα πράγματα γνωρίζουμε για τον Ντανιέλ Ντεφόου. Γεννήθηκε το (;) 1660, σύμφωνα με το Collins English Dictionary, HarperCollins Publishers, 1992, Glasgow, σελ. 415, και πέθανε το 1731. Ήταν μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος, αρχιντέτεκτιβ και φυλλαδιογράφος. Εκτός από το Ροβινσώνα Κρούσο έγραψε τα έργα : Moll Flanders, 1722 και A Journal of the Plague Year, 1722. 

[3] Για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. Ricoeur Paul (1990) Η αφηγηματική λειτουργία. Αθήνα: Εκδ. Καρδαμίτσα,ο.ε.π. σελ.13-87

[4] Βλ. Ricoeur P. (1990) ο.ε.π σελ.23. Μη φοβάσαι, δεν είμαι ο κατάλληλος δάσκαλος λογοτεχνίας που θα σου μάθει όλες τις μεθόδους και όλες τις τεχνικές ανάλυσης ενός μυθιστορήματος. Πριν φτάσεις στο επίπεδο της φιλολογικής ανάλυσης, καλό θα είναι να ρίξεις μια ματιά στα διάφορα interactive CD-ROM (πχ Fantasmaghoria) που σου δίνουν την ευκαιρία να εξασκηθείς σε μια τέτοια πρακτική. Βέβαια, διατρέχω τον κίνδυνο την εποχή που θα διαβάζεις αυτό το «πόνημα» να είμαι λίγο (ή και πολύ) αναχρονιστικός αν η εξέλιξη των computers ακολουθήσει στο μέλλον ρυθμούς πιο γρήγορους απ’ ό,τι σήμερα. 

Τι είναι πολιτικό κόμμα; (του Θανάση Τσακίρη)

«Η σύγχρονη πολιτική είναι η πολιτική των κομμάτων. Τα πολιτικά κόμματα είναι οι κύριοι δρώντες στο σύστημα που συνδέει το σώμα των πολιτών με την κυβερνητική διαδικασία…Τα πολιτικά κόμματα συναρθρώνουν τα αιτήματα σε συνεκτικά πακέτα πολιτικής -μια διαδικασία που προσφέρει στους ψηφοφόρους μια επιλογή στις εκλογές. Τα πολιτικά κόμματα σχηματίζουν κυβερνήσεις και δρουν ως αντιπολιτεύσεις στα νομοθετικά σώματα…Έτσι είναι κρίσιμη η σημασία τους στη διαδικασία λήψης και εφαρμογής πολιτικών αποφάσεων. Από την άποψη αυτή, τα πολιτικά κόμματα…είναι οι κύριοι δρώντες στα δημοκρατικά συστήματα αντιπροσώπευσης όταν πρόκειται για επίλυσης κοινωνιακών προβλημάτων.» ^[1]

O Εντμουντ Μπερκ όρισε ως κόμμα ένα σώμα ανθρώπων που ενώνονται με στόχο την προώθηση μέσω των κοινών προσπαθειών τους των εθνικών συμφερόντων στηριζόμενοι σε ορισμένη ιδιαίτερη αρχή με την οποία όλοι συμφωνούν. Πολλοί μελετητές των κομμάτων, ακολουθώντας την άποψη του Μπερκ, τα αντιλαμβάνονται ως ομάδες «ιδεών» που αφορούν το κοινό συμφέρον ή το χαρακτήρα και την επιθυμητή μορφή των ανθρωπίνων σχέσεων στο πλαίσιο της κοινωνίας. Έτσι, τα πολιτικά κόμματα μελετώνται ως προς τις ιδέες που εκφράζουν και αναλύονται με όρους συμβολικού, ρηματικού περιεχομένου της κομματικής ιδεολογίας ή του δόγματος.

Το κόμμα μπορεί να γίνει αντιληπτό και ως τμήμα της γενικής κοινής γνώμης που μετριέται με τον αριθμό των ψήφων τις οποίες είναι σε θέση να κατακτήσει στις γενικές βουλευτικές εκλογές ή στις ευρωκοινοβουλευτικές και άλλες δευτέρας τάξεως εκλογές.

Τα πολιτικά κόμματα μπορούν επίσης να μελετηθούν και από την άποψη της κοινωνικής σύνθεσης του πλήθους των υποστηρικτών του. Έτσι, ερευνάται η δημογραφική (ηλικία, φύλο, φυλή, εθνότητα, θρησκεία, εκπαίδευση, εισόδημα) και ταξική (αστική, μικροαστική και εργατική) σύνθεσή των μελών και των υποστηρικτών του.

Το κόμμα μπορεί, τέλος, να ερευνηθεί στις δυναμικές του διαστάσεις με τη μελέτη της οργάνωσής του, της δομικής σχέσης μεταξύ των αξιωματούχων του, των εργαζομένων του και του πλήρους απασχόλησης προσωπικού του και της γραφειοκρατίας.  Όπως τόνισε ο μελετητής των πολιτικών κομμάτων Άντζελα Πανεμπιάνκο η εσωτερική οργάνωση των κομμάτων είναι θέμα κλειδί για την μελέτη των κομμάτων και αυτή η μελέτη πρέπει να έχει ιστορικό χαρακτήρα, δηλαδή να τοποθετεί τη μορφή οργάνωσης στα χρονοχωρικά πλαίσια μέσα στα οποία αναπτύσσεται.^[1]

Ο πρώτος που διατύπωσε μια θεωρία των πολιτικών κομμάτων ήταν ο Μωυσής Οστρογκόρσκι. Στην πρώτη έκδοση του σχετικού έργου του[2] έγραφε ότι «σ’ αυτό το βιβλίο ερευνώ τις λειτουργίες της δημοκρατικής κυβέρνησης, αλλά δεν είναι οι θεσμοί που αποτελούν το αντικείμενο της έρευνάς μου: δεν είναι στις πολιτικές μορφές αλλά στις πολιτικές δυνάμεις που επιμένω.» Ο Οστρογκόρσκι ήταν ένας από τους πρώτους πολιτικούς στοχαστές που αντιλήφθηκαν το ζωτικότατο ρόλο των πολιτικών κομμάτων για τη λειτουργία των δημοκρατικών καθεστώτων του 20ου αιώνα, Με την ανάπτυξη της ζωής των πολιτικών κομμάτων αναπτύσσονται και αποκτούν προσανατολισμό η εστίαση των πολιτικών αισθημάτων και οι ενεργές βουλήσεις των πολιτών μιας δημοκρατικής πολιτείας. Για πρώτη φορά στην ιστορία αποκαλύπτονται οι μηχανισμοί της εξουσίας και της διαχείρισης  στη νεότερη κοινωνία και εμφανίζονται καθαρά οι αντιφάσεις μεταξύ των αρχών της δημοκρατίας και της πραγματικής λειτουργίας των πολιτικών κομμάτων. Η πολύ γρήγορη μετάβαση από την παραδοσιακή κοινωνία στη δημοκρατική που συνέβαλε στην μετατροπή των μαζών σε παράγοντα της πολιτικής διαδικασίας δημιούργησε την ίδια στιγμή και τις βάσεις ενός νέου τύπου αυταρχισμού που προέκυπτε από την υπερίσχυση της ολιγαρχίας των κομμάτων έναντι της πλειοψηφίας. Ο Οστρογκόρσκι ήταν από τους πρώτους ερευνητές που μίλησαν για την μετάβαση σε μια κατάσταση «χειραγώγησης της θέλησης των ψηφοφόρων» και «γραφειοκρατικοποίησης των κομμάτων υπό συνθήκες βίαιης αντιπαράθεσης για την εξουσία». Δεν δείχνει μόνο τις αρνητικές όψεις της νεότερης πολιτικής κοινωνίας αλλά και τρόπου υπέρβασής τους, ανοίγοντας το δρόμο για την ανάπτυξη του κλάδου της πολιτικής κοινωνιολογίας. Η εκτίμησή του για την ανάπτυξη και μαζικοποίηση των κομμάτων ως απαραίτητων μέσων για την εδραίωση και απρόσκοπτη λειτουργία της δημοκρατίας, ιδιαίτερα στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπου τα «κόμματα μαζών» ανταγωνίζονται για την προσέλκυση των ψηφοφόρων, που αυξάνονταν συνεχώς λόγω της σταδιακής κατάργησης των εισοδηματικών και άλλων περιορισμών με αποτέλεσμα την καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας ανδρών και γυναικών. Ακόμη και εκεί όπου τυπικές ελευθερίες δεν υπήρχαν, τα καθεστώτα στα ναζιστικά, φασιστικά και σταλινικά κράτη χρησιμοποίησαν τη μαζική δύναμη των ιδεολογικών αυτών κομμάτων για την ¨αναθεμελίωση των κοινωνιών¨. Επίσης τα αντιαποικιακά κινήματα εξελίχθηκαν σε μαζικά πολιτικά κόμματα που χρησίμευσαν ως εργαλεία για την εκδίωξη των αποικιοκρατικών δυνάμεων και για την οικοδόμηση των νέων εθνικών κρατών. Σε κάθε περίπτωαη, το σημαντικό στοιχείο που πρέπει να αναγνωρίζουμε είναι η ένταξη ολόκληρων πληθυσμών στο εκλογικό σώμα και στην μαζική κινητοποίησή του.

---

^[1]  Βλ. Panebianco, A. (1988) Political Parties: Political Organization and Power. Cambridge, UK and New York, NY:  Cambridge University Press.

[2] Ostrogorsky, M. (1902) Democracy and the Organisation of Political Parties. London:
Macmillan. Στην ίδια τη χώρα του Οστρογκόρσκι όπου τα κόμματα αναπτύχθηκαν ραγδαία κατά τη διάρκεια των επαναστατικών εξελίξεων μεταξύ 1905 και 1917, ο Βλάντιμιρ Ι. Λένιν στην πολεμική του κατά των «δεξιών οπορτουνιστών» του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στηρίζεται στο συγκεκριμένο βιβλίο για να δείξει την αναγκαιότητα για την «προλεταριακή δημοκρατία (…) να καταπιέσει τη μπουρζουαζία». Βλ. Lenin, V.I. (1918/1974) «The Proletarian Revolution and the Renegade Kautsky» στο Lenin’s Collected Works. Moscow: Progress Publishers, Τόμος 28, σελ 104-112 http://marxists.org/archive/lenin/works/1918/prrk/append02.htm#bk43

---

^[1] Βλ. Klingemann, H.D., Hofferbert, R.I. and Budge, I. (1994) Parties, Policies and Democracy. Boulder, CO: Westview Press, σελ.5

Τι είναι Πολιτική; (του Θανάση Τσακίρη)

1. Δύναμη (power, macht). Είναι «η ικανότητα αποτελεσματικού καθορισμού της συμπεριφοράς των άλλων»
2. Εξουσία (power, authority). Είναι «η νόμιμη άσκηση της δύναμης».

 Αμφότεροι οι ορισμοί αποτελούν μια κάπως διευρυμένη απόδοση των ορισμών του Βέμπερ. Κατ’ αυτόν, ως δύναμη μπορούμε να ορίσουμε την «πιθανότητα που έχει ένα πρόσωπο που έχει ένα πρόσωπο που δρα στα πλαίσια μιας κοινωνικής σχέσης, να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τη θέλησή του, ανεξάρτητα από την αντίσταση που τυχόν θα συναντήσει, όποια κι αν είναι η θεμελίωση της πιθανότητας αυτής (…) Οποιαδήποτε προσωπική ικανότητα και οποιοσδήποτε συνδυασμός συνθηκών μπορεί να επιτρέψει σε ένα άτομο να επιβάλει τη θέλησή του σε μια συγκεκριμένη κατάσταση.»[1]

Μορφές εξουσίας

 Τα συστήματα εξουσίας διακρίνονται ως προς τη μορφή δύναμης που ασκούν και ως προς τη μορφή της υποταγής επιφέρουν ή διασφαλίζουν.  

Μορφές δύναμης

 Α. Οικονομική δύναμη

Β. Πολιτική δύναμη

Γ. Ιδεολογική δύναμη 

Μορφές υποταγής

 Α. Παθητική υποταγή

Β. Ιδιοτελής υποταγή

Γ. Απόλυτα οικειοθελής υποταγή. 

Ο Βέμπερ τόνισε, επίσης, ότι «η πολιτική για μας σημαίνει την επιδίωξη να συμμετέχει κανείς στην άσκηση δύναμης (macht) ή να επηρεάσει την κατανομή της δύναμης είτε μεταξύ κρατών είτε μεταξύ κοινωνικών ομάδων εντός ενός κράτους. (…) Όταν λέμε ότι ένα ερώτημα είναι πολιτικό…ή ότι μια απόφαση καθορίζεται ‘πολιτικά’, αυτό που εννοούμε είναι ότι συμφέροντα που αφορούν στην κατανομή, στη διατήρηση ή στη μεταβίβαση της δύναμης είναι αυτά που αποφασίζουν τι απάντηση θα δοθεί στο ερώτημα αυτό ή που καθορίζουν τη συγκεκριμένη απόφαση.»[2]

¨                   Πολιτική (Politics)=πεδίο πάλης και ανταγωνιστικής δραστηριότητας για την επίλυση γενικής εμβέλειας διαφορών

¨                   πολιτική (policy) = συγκεκριμένη πρόταση αντιμετώπισης συγκεκριμένων θεμάτων

Για την ύπαρξη Πολιτικής απαιτείται

 ¨       «συμφωνία για την ανάγκη κοινωνικής συνύπαρξης μίας ομάδας, η οποία είναι αδιανόητη χωρίς κανόνες γενικής εφαρμογής και ισχύος»  

¨       «σύγκρουση αντιθέτων ή ανταγωνιστικών απόψεων για το ποιοι θα είναι οι κανόνες αυτοί»

Στο βαθμό που η Πολιτική αφορά την προσπάθεια λήψης αποφάσεων μετά από τη σύγκρουση των διαφορετικών απόψεων του πρακτέου, χρειάζεται να υπάρχουν οργανωτικοί φορείς που θα συντονίζουν τουλάχιστον την διατύπωση των απόψεών τους και την έκφρασή τους. Συνεπώς, αυτό το καθήκον το αναλαμβάνουν τα πολιτικά κόμματα.

---

[1] Οι διευρυμένοι ορισμοί είναι από το Τσαούσης, Δ. (1989) Η κοινωνία του ανθρώπου: Εισαγωγή στην κοινωνιολογία. Αθήνα: Εκδ. Gutenberg, σελ. 470-471. Βλ. Επίσης, Weber, M. (1964) The Theory of Social and Economic Organization. Glencoe, NY: Free Press.

[2] Βλ. Weber, M. (1987) Η πολιτική ως επάγγελμα. Αθήνα: Εκδ. Παπαζήσης. Βλ. επίσης και Σεραφετινίδου, Μ. (2002) Εισαγωγή στην Πολιτική Κοινωνιολογία. Αθήνα: Εκδ. Gutenberg..